Met een gemiddelde van 7,0 procent zijn de loonafspraken in februari op een nieuwe recordhoogte uitgekomen. De loonafspraken gaan al sinds begin 2021 omhoog met een sterke versnelling begin 2022. De huidige niveaus van loonafspraken zijn sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw niet voorgekomen. Dat meldt AWVN, de belangrijkste arbeidsvoorwaardenadviseur van Nederlandse werkgevers, in haar cao-maandbericht over februari.
Het aantal afgesloten cao’s was in februari 16 – iets minder dan de 20 in andere jaren. Dat lagere aantal is te verklaren uit het grote aantal cao’s dat in 2022 werd afgesloten: er zijn wat minder cao’s aan vernieuwing toe. Vooralsnog lijkt het er niet op dat het tempo waarmee nieuwe cao-afspraken worden gemaakt, stagneert. De februari-cao’s betreft 340.000 werknemers. AWVN constateert dat de toon in de cao-onderhandelingen harder is geworden en dat vakbonden regelmatig met acties dreigen. Vooralsnog beperken acties en stakingen zich vrijwel geheel tot cao’s die van overheidsfinanciën afhankelijk zijn, zoals die van de gemeenteambtenaren, openbaar vervoer en de zorg. Het AWVN-looncijfer geeft aan wat werknemers die onder de betreffende cao’s vallen in de komende 12 maanden aan loonsverhogingen kunnen verwachten. De periodieke cao-cijfers van het CBS kijken terug op de realisatie van de gemaakte cao-afspraken.
Analyse
De vanaf begin 2021 oplopende trend in de hoogte van loonafspraken is in februari verder doorgetrokken. Het onderliggende patroon blijft normaal: na gunstige economische berichten volgen, met een vertraging van een jaar of meer, stijgende loonafspraken. De huidige sterke stijging van de loonafspraken zoals die altijd volgt op economische groei, wordt versterkt door krapte op delen van de arbeidsmarkt en door opgelopen inflatie en de vraag om koopkrachtherstel.
Een dempend effect op de hoogte van de loonafspraken komt voort uit vaak sterk oplopende bedrijfskosten (onder meer energie- en andere grondstofprijzen) en onzekere (bedrijfs)economische vooruitzichten. Het onderhandelingsklimaat is de afgelopen maanden verhard. Vakbonden dreigen vaker met acties, vooralsnog zonder dat dat tot grote economische schade leidt. Dit vormt een reactie op de vaststelling dat de loonsverhoging die werkgevers kunnen en willen bieden ver afligt van de wensen van de bonden. Vooral inflatiecijfers spelen daarin een rol.
In dat verband kan worden vastgesteld dat werkgevers meer dan in andere jaren bereid zijn afspraken te maken over vaste bedragen om de lonen te verhogen en over eenmalige uitkeringen (óók als die bovenop de cao-afspraken komen). Dergelijke afspraken komen relatief sterk ten goede aan lagere inkomensgroepen.
Bron: awvn.nl
